تاًثیر متقابل آتش سوزی و شدت های مختلف چرا (چرای شدید، متوسط و سبک) بر شاخص های تنوع، ترکیب گیاهی (ویژگی های شاخص) و تنوع عملکرد در مراتع نیمه استپی کرسنک، مرغملک، گردنه بارده، ارجنک و هرچگان

آتش سوزی و چرا دو عاملی هستند که با تغییر در ساختار و ترکیب پوشش گیاهی، تاثیرات شگرفی بر عملکرد اکوسیستم های طبیعی دارند. این تحقیق در 5 منطقه از مراتع نیمه استپی استان چهار محال و بختیاری انجام گرفت. پوشش گیاهی مناطق حریق و شاهد در طول شیب تغییرات چرای حیوانات (سبک تا سنگین) نمونهبرداری شد. ابتدا شاخص های یکنواختی، غنای گونه ای، تنوع شانون، سیمپسون و بتا محاسبه شد، سپس برای نشان دادن اثرات متقابل بین عوامل تاثیر گذار بر شاخص های فوق آزمون مدل عمومی خطی glm و برای نشان دادن اثر معنی داری بین مناطق حریق و شاهد آزمون t- استیودنت مورد استفاده قرار گرفت. در منطقه چرای سبک، آتش سوزی باعث افزایش شاخص شانون به مقدار 7/52 درصد، شاخص سیمپسون 5/48 درصد و شاخص یکنواختی به میزان 45 درصد شد، ولی تنوع بتا در تیمار آتش سوزی کاهش معنی دار 08/78 درصدی داشت. در مناطق با چرای متوسط تاثیر آتش بر شاخص های غنای گونه ای، شانون و سیمپسون معنی دار نبود، اما شاخص یکنواختی نسبت به منطقه شاهد افزایش معنی دار 26/17 درصدی، و تنوع بتا کاهش معنی دار 3/57 درصدی در تیمار آتش سوزی داشت. در منطقه با چرای سنگین نتایج حاکی از کاهش معنی دار 9/27 درصدی غنای گونه ای، و 2/66 درصدی تنوع بتا در تیمار آتش سوزی بود. همچنین در این منطقه آتش سوزی باعث افزایش معنی دار شاخص های یکنواختی، شانون و سیمپسون به ترتیب به میزان 1/72 ، 1/62 و 56 درصد شد. برای بررسی تاثیر آتش سوزی بر ویژگی های شاخص گیاهان، ابتدا گونه ها بر اساس ویژگی های فرم رویشی، طبقه-بندی ران کیائر، خوشخوراکی، ارتفاع گیاهان، نوع تکثیر گیاهان، زمان گلدهی و زمان بذر دهی تفکیک شدند. سپس برای نشان دادن اثرات متقابل بین عوامل تاثیر گذار بر شاخص های فوق، آزمون مدل عمومی خطی و برای مشخص کردن ویژگی های شاخص پوشش گیاهی مناطق حریق و شاهد از تحلیل گونه های شاخص (isa) استفاده شد. نتایج نشان داد که آتش سوزی باعث کاهش گیاهان بوته ای از 2/13 به 6/1 در مناطق با چرای سبک، از 2/14 به 8/0 در مناطق با چرای متوسط و از 2/37 به 3/3 در مناطق با چرای سنگین شده است. در مورد گراس های یک ساله آتش-سوزی تنها در مناطق با چرای سبک باعث کاهش معنی دار آنها از 9/4 به 9/0 شد. کاهش معنی دار گیاهان کلاس ii و iii در اثر آتش سوزی در شرایط چرای سبک مشاهده شد، که این کاهش به ترتیب از 5/7 به 2/3 و 2/13 به 6/2 بود، در مناطق با چرای متوسط و سنگین آتش سوزی تنها بر گیاهان کلاس iii تاثیر معنی دار گذاشت و باعث کاهش آن ها در مناطق با چرای متوسط از 6/15 به 1/2 و در چرای سنگین از 2/39 به 6/5 شد. آتش سوزی در هر سه نوع مدیریت چرایی باعث کاهش معنی دار گیاهانی شد که تکثیر آن ها تنها از راه جنسی بود ولی گیاهانی که از طریق جنسی و غیر جنسی تکثیر پیدا می کردند افزایش یافتند اما در هیچ یک از سه شدت چرایی معنی دار نبود. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که آتش سوزی باعث کاهش معنی دار تنوع عملکرد در هر سه مدیریت چرایی سبک متوسط و سنگین می شود. با در نظر گرفتن ملاحظات اکولوژیکی می توان از آتش سوزی به عنوان عاملی برای دسترسی بهتر دام به علوفه و افزایش گیاهان خوشخوراک استفاده کرد.